Nadchodzi najpiękniejszy czas w ciągu roku. Zachwycamy się migocącymi światełkami, od tygodnia (ja dopiero od wczoraj!) słuchamy ulubionych (jaki jest Wasz??) hitów bożonarodzeniowych. Lukrujemy pierniczki, pakujemy prezenty, wyczekujemy ukochanego makowca babci. W naszej głowie po raz kolejny tworzy się wizja świąt idealnych. Świąt bez skazy, jak z obrazka. Jasne, może tak być - jeśli Wasze święta przebiegają w bajkowej harmonii - lucky you. Bo mnie trudno jest przypomnieć sobie końcówkę grudnia, która obyłaby się bez jakiegoś kryzysu, choćby najmniejszego. Rodzinne zgromadzenia, wizja końcoworocznego bilansu, stres, choć przecież właśnie teraz powinniśmy zbierać siły i odpoczywać... Na co uważać? Jak się przygotować? Chodź, zastanówmy się przez chwilę.

Zacznijmy od nastawienia. Bo, jak już wspomniałam, mamy taką tendencję, która w dalszej perspektywie staje się dla nas przykrością - oczekujemy, że będzie inaczej. Bo to przecież święta, więc musi być lepiej! Chcemy wierzyć, że na pewno tym razem, w te wyjątkowe dni, wszelkie rodzinne konflikty znikną, znajdziemy wspólny język z rodzicami, dziadek przestanie zadawać te swoje pytania, a mama nie będzie komentować Twojego wyglądu. Snujemy fantazje, że okres świąteczny zmieni wszystko na lepsze. Magia świąt, they say. Niestety - czas zmienić to przekonanie. Bo o ile bożonarodzeniowy klimat faktycznie wprawia w specyficzny nastrój, który sprzyjać może wzmacnianiu relacji, o tyle trzeba nam zachować rozsądek. I przyjąć odpowiedzialność za to, co MY zrobimy z tym czasem, nie zaś, co święta zrobią z nami. 

Kluczowa będzie, jak w wielu innych sytuacjach, akceptacja. Tego, że jest jak jest. Święta nie zmienią ani Twoich rodziców, ani Ciebie jak za dotknięciem różdżki. Nie namawiam, oczywiście, do tego, by z obecnym stanem się godzić. Akceptacja nie jest temu równa. Jednak dzięki takiej postawie pełnej akceptacji, dostajemy możliwość działania i wprowadzania zmian drobnymi kroczkami. Tu i teraz, nie w wyimaginowanej, alternatywnej rzeczywistości.

Kiedy już uporządkujemy swoje oczekiwania i fantazje, czas na akcję. A raczej reakcję, bo często to właśnie w odpowiedzi na czyjeś słowa lub zachowania dostajemy szału (bo miało być inaczej, a on/ona znów zawalił i zrobił to samo) i nie jesteśmy w stanie pohamować smutku, gniewu czy rozczarowania. Przy stole padają pytania, na które nie mamy najmniejszej ochoty udzielać odpowiedzi, dotyka nas czyjś uszczypliwy komentarz lub postawa. Kumulują się emocje, tym bardziej, jeśli sami ze sobą mamy parę spraw niepoukładanych, a ktoś próbuje (często nieświadomie) w ten właśnie punkt uderzyć. Co robić? Czasem warto ustąpić. Nie ciągnąć tematu, przytaknąć, pójść dalej. Działa tylko wtedy, jeśli macie w sobie zgodę na takie ustępstwa, jeśli ten temat nie jest dla Was szczególnie ważną kwestią. I jeśli doskonale wiecie, że wszelkie próby tłumaczenia Waszego punktu widzenia kończą się awanturą. W innym wypadku, warto zastanowić się już wcześniej nad możliwymi rozwiązaniami tej dyskusji. Co takiego mogłabym powiedzieć, jak wytłumaczyć swoją decyzję czy przekonania, by wybrnąć w sposób jak najmniej zapalny? Złota zasada - bez agresywnych odzywek. Czasem wyjątkowo trudno jest utrzymać te pretensje na wodzy, ale głęboki oddech i przeformułowanie swej wypowiedzi (chociażby nie "TY mnie wkurzasz", ale "JA jestem wkurzona") może zdziałać naprawdę wiele.

Zbliżając się ku końcowi - bo postów gigantów nikomu się czytać nie będzie chciało - doceniajmy. Niech te świąteczno-rodzinne konfrontacje będą słodko-gorzką wskazówką, że NIC nie jest i nie będzie idealne, a w szczególności relacje rodzinne, ale nie ma tego złego, bo wiele się dzięki temu uczymy. Doceniajmy obecność, okazujmy zainteresowanie, wyrażajmy wdzięczność. Rozkoszujmy się chwilą dla siebie z najcudowniejszym smakiem herbaty (w mojej filiżance - Choinkowa słodycz, zielona z goździkami i marcepanem), która ukoi nerwy po stresującym dniu w rodzinnym gronie. Bądźmy obecni, by ten świąteczny czas nie przeciekł nam przez palce. 

I nie zostawiajmy wszystkiego na ostatnią chwilę! U mnie prezenty już dawno załatwione, ale gdybyście Wy mieli jeszcze problemy, z całego serducha polecam ślicznie opakowane, niesamowicie pachnące świąteczne herbaty od Five o'clock, zajrzyjcie też tu, tu i tu po garść pomysłów. 

Uśmiechajcie się dużo do wszystkich wokół! Ślę przedświąteczne uściski! <3

PS. Jeśli nie pojawia Ci się opcja komentowania - odśwież stronę. Jeśli wciąż nic...daj mi znać, a ja zjem tego wstrętnego Disqusa :(

Natłok. Niedoczas. Pośpiech. Irytacja. Złość. A ja mam pisać o dystansie. Jak?

Zamykam oczy, biorę wdech. Może właśnie przez pryzmat wszystkich tych trudnych uczuć najlepiej będzie napisać. Może akurat ja też się czegoś nauczę. Niech będzie.

Chciałam zastanowić się dziś z Wami nad dwoma rodzajami dystansu. Tym rozumianym dosłownie, jako pokonywany przez nas odcinek czy dowolna odległość, i o dystansie psychologicznym. 

Jak rozumiany jest ten drugi? W rytmie uważności - jest to umiejętność spojrzenia na swe przeżycia z perspektywy obserwatora. Świadomość, że nie tworzysz ścisłej jedności ze wszystkimi swymi myślami, emocjami i przekonaniami. Że owszem, one tam są, lecz nie muszą być w pełni Twoje. Trudne, co? Sama wiem o tym doskonale. 

Myślałam ostatnio sporo o dystansie w kontekście etykiet, które nadajemy sobie sami, na podstawie obserwacji pojedynczych zachowań, lub których uczepiliśmy się, bo z pozoru do nas pasują, lecz w rzeczywistości nadane nam zostały przez kogoś totalnie obcego. 

Jestem neurotyczna. Mam wysokie ambicje. Mając stale zaktywizowane te pojęcia w swoim umyśle będziemy reagować zgodnie z nimi - no bo hej, skoro jestem tak ambitna, to muszę nauczyć się WSZYSTKIEGO. Jasne, że reaguję nerwowo na nowe sytuacje i stresuję się jak cholera, a do tego ta lękowość - przecież to mój neurotyzm. I takim sposobem tworzy się piękna pętla zwrotna - wszystko zaczyna działać na zasadzie samospełniającej się przepowiedni, a ja jedynie utwierdzam się w przekonaniu o prawdziwości swojej etykietki. 

A co, gdyby zwyczajnie dać sobie b y ć ? 

Bez przeżuwania trudnych emocji ciągle na nowo, podczas gdy przestały być już one adekwatne do sytuacji. Bez przyjmowania postawy, którą może już jakiś czas jedynie odgrywaliśmy, tym samym odbierając sobie możliwości do odkrycia w sobie czegoś zupełnie nowego. Czegoś, co może być początkiem pięknej przygody.

Jak uczyć się dystansu? Przyjrzeć się swoim myślom, sytuacji tak, jakby należały do kogoś innego. Spróbować tego, czego uczę się poprzez medytację - monitorowania wszystkiego, co pojawia się w mej głowie. By móc zadecydować, czy to, co do mnie mówi mój umysł jest zasadne w jakimkolwiek stopniu. Czy się z tym utożsamiam. Czy chcę tego słuchać. To droga. Nigdy nie przyjdzie od tak. Lecz jakże bogata w doświadczenia! 

Dołączając do tego dystans rozumiany wprost - droga, jaką każdy z nas ma do przejścia i którą wciąż kroczy: wszelkie wybory, decyzje, wydarzenia, przełomy, trudne sytuacje - też często wymagają dystansu. Podzielę się z Wami mocno osobistym przykładem: w wychodzeniu z anoreksji miałam taki etap, kiedy wszystko było już naprawdę okej, miałam dobrą relację z sobą, swym ciałem, co przekładało się na dobry stosunek do jedzenia. Mimo to, wciąż kurczowo trzymałam się paru nawyków, które nie były szczególnie silnie destrukcyjne, a mimo to sprawiały, że wciąż jakąś częścią siebie tkwiłam w chorobie. Automatycznie, sztywno i nieświadomie. Wystarczyło, że zdałam sobie z tego sprawę - pewnego dnia, obserwując to swoje zachowanie, doznałam jakiegoś magicznego olśnienia, że przecież ja już tego nie potrzebuję. Ani trochę. Dystans sprawił, że mogłam pójść dalej. Zyskać wolność. 

Niech to nasze pokonywanie kolejnych dystansów będzie...brane z dystansem. Czasem naprawdę potrzeba nam tylko odrobiny odległości. Nie rozwiąże to pewnie wszelkich trudności. Ale wiem jedno - gwarantuje lekkość umysłu, nowe pomysły i rozwiązania. A może i praktyka dystansu obdarzy Was czymś znacznie piękniejszym, tak jak i mnie dwa lata temu - wolnością. 

Jestem trochę zagubiona między dwiema perspektywami czasowymi. Z jednej strony, dopiero co zaczynałam drugi rok studiów, a tu proszę, wyznaczamy już terminy egzaminów i powoli zaczynam troszkę panikować. Z drugiej strony jednak nie pamiętam już jak to jest nie być na drugim roku, nie spędzać poniedziałków i wtorków w całości na uczelni i nie czytać Wojciszke w weekendy. I tak zastał mnie grudzień. W grudniu chciałabym zwolnić, bo trzeba mi czasu by szukać spokoju. Kiepsko to widzę, ale będę próbować. Ale, ja nie o tym! Dziś chciałam zrobić mały throwback i podzielić się z Wami swoimi listopadowymi dobrami. Bo trochę ten cykl podsumowań zaniedbuję. a dzielić się trzeba. Herbatka z cynamonem w dłoń i do dzieła!

Zacznijmy od TEDów. Dopiero zaczynam odkrywać cały ten ogrom wiedzy i inspiracji, jaką oferują, mam tyle do nadrobienia!

Jill doświadczyła udaru. Czy to wystarczający powód, by przemawiać do tak szerokiego grona? Może i tak, lecz Jill ma dla Was coś więcej - jest neurologiem. I właśnie z tej perspektywy usiłowała obserwować to, co działo się z jej mózgiem podczas udaru. Choć, początkowo zupełnie zignorowała sygnały alarmowe - a przecież zdawać by się mogło, że ona powinna wiedzieć. A już na pewno bardziej niż inni. Z widzami dzieli się swoim doświadczeniem, rozpatrując je pod kątem funkcjonowania półkul mózgowych - wskazuje na ich różnice i jak przekłada się to na nasze codzienne funkcjonowanie. Jill poruszyła mnie swą autentycznością, ale i przemówiła do mnie merytoryczna treść jej wykładu. 

Książkowo mam dla Was dwie perełki. "Człowiek w poszukiwaniu sensu" nie jest kolejną opowieścią o obozie koncentracyjnym. Oczywiście, każda taka historia to ból nie do opisania, lecz Frankl przedstawia czytelnikom obozowe życie z zupełnie innej perspektywy. Trochę jako psychiatra, trochę jako "przeciętny" uczestnik masowej zagłady. Niezwykła mądrość bije z jego słów. Nie jest to książka, przy której się wzruszałam. Podczas tej lektury byłam bezustannie zmuszana do refleksji nad własną postawą. Wobec cierpienia, sensu życia, lęku, czy wobec śmierci. Niesamowite świadectwo oferował nam doktor Frankl w swoim dziele - wstyd nie skorzystać. 

 Książka (a raczej książeczka) numer dwa o wdzięcznym tytule "Twórcza kradzież" była dla mnie miłym zaskoczeniem - nie spodziewałam się po niej zbyt wiele, a już na pewno nie takich rad, które później sama będę chciała wcielić w życie. Mea culpa, stop z pochopnym ocenianiem. "10 przykazań kreatywności" (jak nazwał je sam autor), owszem, może i zawiera kilka dość oczywistych zasad, lecz część z nich była dla mnie nowością, a nawet swego rodzaju olśnieniem - jak chociażby to, by pisać o swoich idolach. Lub że kreatywność to redukcja, bo przecież z braku rodzą się najlepsze pomysły. Będę wracać do dzieła Austina Kleona, choćby w chwilach blogowego zwątpienia, a Wam polecam bez względu na rodzaj pasji czy profesji - kreatywność przyda się wszędzie!

W ubiegłym miesiącu miałam okazję obejrzeć dwa filmy, które z pewnością zostaną w mej pamięci na dłużej (ba, już tak się stało - czasem wracam do nich myślami). Oba traktują o trudnych relacjach, stawiając widza w sytuacji konfrontacji z tworzonymi przez siebie więziami. "Nawet nie wiesz jak bardzo cię kocham" to zlepek sesji terapeutycznych, na które uczęszcza matka z córką. Obie z nich są w podwójnym konflikcie - nawzajem, ale i z sobą samą. Widz otrzymuje ponad godzinę "gadania", kamera przeskakuje jedynie pomiędzy trzema twarzami, lecz treść i emocje nie pozwalają (a przynajmniej mnie nie pozwoliły, więc może to kwestia bycia psycho-freakiem), się nudzić. A dla tych, którzy wahają się przed podjęciem terapii lub dla osób, które nie mają pojęcia jak ten proces może wyglądać - film ten będzie wartościową "próbką", a może i pozwoli podjąć istotne decyzje? (Specjalne ukłony w kierunku Asi, dzięki której zdecydowałam się ten film obejrzeć!)

Drugim tytuł - "Sierpień w hrabstwie Osage" o wiele bardziej wymęczył mnie emocjonalnie. I pozostawił z pewną dozą głęboko zakorzenionego smutku. Pomijając genialną grę aktorską Meryl i innych (Benedict!), trudno było mi patrzeć ze spokojem na losy tej rodziny, zadającej sobie coraz to bardziej bolesne ciosy. To był trudny seans, ale potrzebny. C'est la vie, niestety. Bywa i tak. Lecz nawet w obliczu tak beznadziejnych sytuacji, wciąż pozostaje możliwość zmiany. Chcę w to wierzyć z całych sił.

Myślałam, że będzie łatwiej.

Prawie dwa miesiące codziennej medytacji za mną. Każdego wieczoru siadam na łóżku ze skrzyżowanymi nogami, kładę poduszkę pod plecy, opieram się o ścianę i wybieram któryś z dziesięciominutowych guide'ów, jakie oferuje aplikacja. Na początku szło świetnie, zwłaszcza kiedy mogłam podążać za wskazówkami wypowiadanymi kojącym głosem pełnym spokoju. Po dwóch, trzech tygodniach ilość instrukcji zaczęła mi przeszkadzać - stwierdziłam, że postawię na "ciche sesje". Dostaję tylko kilka słów wstępu i zakończenia. A co z tym czasem pomiędzy ma zrobić mój biedny mózg? Otóż on urządza sobie wtedy dzikie harce.

Wdech, wydech. Za każdym razem, gdy wciągam powietrze, próbuję śledzić jego przepływ, literuję w głowie słowo "wdech" lub odliczam na raz. Podobnie w przypadku wydechu. Z pełnym skupieniem pilnuję, by żadna myśl się nie przedostała. Jest tylko oddech i odczucia z ciała. Czy się udaje? Jasne, że tak. Na mniej więcej pół minuty. 

Nasze umysły nie lubią ciszy. Byłabym skłonna nawet ryzykować stwierdzeniem, że to rzadka umiejętność, zwykle okupiona dużą ilością wysiłku włożonego w praktykę, ale chodzą pogłoski (a nawet potwierdzone info od Pana S, choć ja nie dowierzam), że faceci potrafią . Zazdroszczę i chylę czoła. 

Czasem obserwuję takie totalnie irracjonalne zjawisko, jakie pojawia się u mnie, gdy kładę się spać. Otóż, mój mózg zaczyna generować wtedy myśli totalnie oderwane od rzeczywistości i bez związku z nią. Ciężko mi nawet przytoczyć konkretny przykład. Wiem jedno - byłam w szoku, gdy się na tym złapałam. I ostatecznie utwierdziło mnie to w przekonaniu o tym, że myśl to tylko myśl. Dopiero my sami nadajemy im ważność. Bo przecież, skoro czasem dostaję takie bezsensowne komunikaty, to skąd mogę wiedzieć, że myśl, którą biorę za pewnik tylko dlatego, że po prostu się pojawiła (jak chociażby "jestem beznadziejna, bo..." nie jest równie bezpodstawna, a mój umysł po prostu musiał coś "powiedzieć", bo inaczej nie potrafi?

Szukam ciszy. Szukam jej w hałasie tramwaju sunącego po szynach, gdy odbywam swoje codzienne podróże na uczelnię i z powrotem. Szukam w ulicznym zgiełku, splotach słów, w stukocie klawiszy klawiatury, w miarowym oddechu śpiącego obok ukochanego psa. Szukam ciszy, bo szukam ukojenia. Uczę swój umysł odpoczynku - chcę mu pokazać, że wcale nie musi bezustannie myśleć, rozważać i poddawać refleksji (nie ukrywam jednak, że czasem to lubię). 

I tak sobie myślę - może mój błąd leży w założeniu, że medytuję "po coś"? Może gdybym odrzuciła myśl o wszystkich korzyściach, jakie z sobą niesie jej praktykowanie, a skupiła się na samym procesie (choć wydaje mi się, że właśnie tak robię!), to wszystko przyszłoby samo.

Może z ciszą jest trochę jak z miłością - gdy się jej szuka z przestrachem, okropnie trudni będzie na nią trafić. Lecz jeśli znajdziemy ją w sobie - przyjdzie, nim się obejrzymy.

Wdech, wydech. Skupienie, uważność. Koję umysł. Koję ducha. 

A Wy - jak znajdujecie wewnętrzną ciszę?

Nie oszukujmy się - wciąż jestem zdjęciowym ignorantem. Troszkę mniejszym niż rok temu, a już na pewno od czasu swojego pierwszego wymarzonego aparatu (hej, kiedy to było! 7 lat temu zostałam obdarzona lustrzaneczką!), but still. Z kursem zawsze było mi nie po drodze, a przed samodzielną nauką (ba, nawet przed samym czytaniem o tym) kwestii technicznych wzbraniam się do dzisiaj. Zdjęciowy upraciuch ze mnie. Jedyne co robiłam przez te wszystkie lata to praktyka. Próby i błędy. Często trochę po omacku i nieświadomie, ale dziś już trochę o tym wiem. I nie jest to raczej wiedza, jaką dostalibyście od profesjonalisty - chciałam podzielić się z Wami kilkoma pomysłami na to, jak usprawnić komunikację na linii Ty i Twój aparat (coby troszkę psychologii dorzucić do dzisiejszego wpisu, a jakże inaczej!), let's go.

1# Spójrz wstecz. By na samym wstępie trochę bardziej realistycznie spojrzeć na swoje działania - fotograficzne, ale i nie tylko, bo to taka dość ogólna rada, ważna w każdej z dziedzin Waszej aktywności. Zdecydowanie zbyt często wydaje nam się, że to wszystko takie beznadziejne, zero postępu i w ogóle najlepiej rzucić to wszystko w cholerę. Do tego jeszcze dorzucamy porównania - pół biedy, gdy jako obiekt porównań wybieramy sobie kogoś na etapie fotograficznej drogi adekwatnym do naszego. Jak się wykopuję z takiego bagienka rozpaczy, narzekania i biadolenia? Wyciągam z szuflady dysk. Foldery z 2014 i wcześniej. Czasem nawet wystarczy przejrzenie swojego Instagrama wstecz. Takie retrospekcje mają wręcz zbawienny wpływ - zapominamy o porównaniach z innymi, bo to - porównanie własnych prac - jest najbardziej właściwe. No i od razu chce nam się działać dalej, bo widzimy, że ma to sens.

#2 Powyginaj się. Serio, czasem wystarczy przesunąć się o kilka centymetrów, by kadr znacznie zyskał na estetyce. Mnie tam jednak zwykle takie mikroruchy nie zadowalają - kucam, obchodzę z innej strony, idę za drzewo, szukam sobie lepszego miejsca. Często żałuję, że nie mam jakichś roboczych ciuchów ze sobą, bo mogłabym swobodnie się położyć. (Inna sprawa, że trochę mnie przed tym hamują normy społeczne, bo leżący człowiek na Plantach kojarzy się jednoznacznie. Z drugiej strony, w Pradze mi to nie przeszkadzało. Wzgórze Petrin pamięta.)

To samo miejsce, trzy różne perspektywy. Tutaj co prawda się nie kładłam, bo kamulce były zdradliwe, ale dzielnie próbowałam oddać potęgę tego miejsca. Poległam, ale sami spójrzcie, jaka jest między nimi różnica!

3# Łap kadry w głowie. Praktykuję to od niepamiętnych czasów. Dawniej mocno mnie to frustrowało, gdy bardzo chciałam uchwycić moment, którego byłam świadkiem, lecz niestety bez aparatu pod ręką. Dziś uwielbiam ten swój wykrywacz fajnych ujęć. Czasem złapię je "na brudno" telefonem, czasem zachowam w pamięci, by odtworzyć w przyszłości. Ale co najważniejsze - ćwiczę w ten sposób wyobraźnię. Zwracam uwagę na szczegóły i sytuacje, obok których inni potrafią przejść obojętnie. Promienie słońca grające na płatkach kwiatu pokrytych rosą, wyjątkowa barwa budynków kontrastująca z kolorem nieba. Zapamiętuję miejsca i kompozycje. I wracam.

Słoneczko, tęczusia (uwielbiam je "łapać"!), i ta urocza, błękitna barierka. Swoją drogą, tu też musiałam się trochę nawyginać, by uchwycić promyki!

4#Podrasuj. Jeszcze do niedawna trochę ze wstydem korzystam z gotowych filtrów i akcji, które miały na celu "poprawić" moje zdjęcie. Przeszło mi, bo to przecież super sprawa! O ile tych Instagramowych staram się jednak unikać, bo psują jakość, o tyle akcji do Photoshopa używam namiętnie. I wcale nie jest tak, że akcje zrobią wszystko za nas! Często trzeba je dostosować do danej fotografii, co zresztą jest moim niedawnym odkryciem dzięki Natalii, która do produktów ze swojego sklepu dorzuca krótką instrukcję. Spójrzcie sami, jak kilka kliknięć myszką potrafi odmienić zdjęcie, które wydawało się być bez wyrazu.

akcja Ananas

akcja Cynamon

5# Postaw na jakość. Zawsze miałam z tym problem. Pstrykałam ile wlezie, bo przecież "przynajmniej będę miała z czego wybierać". Do czasu, gdy nie zostałam zmuszona przez sytuację, by mocno się ograniczać. Wycieczka do Grecji, kilkudniowa, różne miejsca - taka typowa objazdówka. Mądra panna N. wzięła tylko jedną kartę. 4 GB. Dodam, że fotografuję w RAW-ach + JPEG. Koniec końców miałam około 200 zdjęć do wykorzystania. Z czego podczas noclegu w Serbii zrobiłam już z 50. Rozpaczałam i obwiniałam okrutny los (a raczej swoją głupotę), ale ostatecznie nauczyło mnie to uważności w wybieraniu kadrów. Bo wiecie, ograniczenia równa się kreatywność. Nigdy nie wyrasta ona z poczucia, że mamy wszystko. A tak, musiałam się skupić, przymierzyć, pomyśleć. I wybrać tylko to, co najlepsze.

Jak to jest z Twoją obecnością w social mediach? Niepokój, zależność, strach, że coś przegapisz? Czy telefon jest dla Ciebie jedynie narzędziem, które ma dodawać wartość Twojemu życiu, czy może raczej on trzyma Ciebie na krótkiej smyczy? 

Mnóstwo emocji wzbudzają te niepozorne urządzonka. Trzeba przyznać, udało im się zająć szczególnie wysoką pozycję w naszej codzienności. Czasem nawet potrafią zastąpić to, co ponoć dla nas najważniejsze - bliskich i prawdziwe, autentyczne relacje. Wrzucamy emocje w internet, zamiast prawdziwej rozmowy. Bo łatwiej, szybciej. Powoli stajemy się niewolnikami uwagi i uznania, których nie potrafimy już znaleźć w swoim wnętrzu ani w obecności bliskich. Chcemy więcej.

1. Wyłącz powiadomienia na cały dzień
2. Offline od 22! Światło ekranu, ale i napływ informacji mają wpływ na jakość naszego snu.
3. Nie zaczynaj dnia od sięgnięcia po telefon/tableta/od włączenia komputera.
4. Rachunek sumienia - czy każda aplikacja, z jakich korzystasz jest Ci niezbędna? Czy każda z nich ma dla Ciebie wartość, coś wnosi do Twego życia?
5. Selekcja - przyglądnij się temu, co do Ciebie dociera przez social media lub co sam sobie wybierasz (konta, jakie obserwujesz -> jesteś tym, czym się karmisz, pamiętasz?)
6. Policz - ile czasu spędzasz każdego dnia na bycie w social mediach? Spróbuj oszacować czas poświęcony na przeglądanie tablicy, scrollowanie tumblra czy odświeżanie instagrama. 
7. Wyznacz czas - patrząc na ilość czasu realnie spędzanego online zadecyduj jak bardzo chciałbyś go zredukować. Przy okazji tego zadania stwórz listę czynności, na które na co dzień brak Ci czasu. Powieś w widocznym miejscu i korzystaj w chwili, gdy następnym razem będziesz sięgać po telefon.
8. Spisuj pomysły - wszystko, co od razu sprawdziłbyś wpisując w Google lub szukając w otchłaniach internetu zapisz w notatniku i sprawdź za jednym zamachem dopiero, gdy zbierze się większa lista.
9. Zbieracz lajków - jak często sięgasz po telefon lub tableta tylko po to, by sprawdzić jaki odzew zbiera dodane przez Ciebie zdjęcie czy inna treść umieszczona w sieci? Spróbuj hamować te impulsy.
10. Wyłączaj wifi za każdym razem, gdy przestajesz z niego korzystać.
11. Wolne chwile - czym zajmujesz się, gdy robisz sobie przerwę od nauki, gdy dojeżdżasz na uczelnię lub do pracy, gdy masz moment wolnego? Czyżby za każdym razem Twój telefon był głównym obiektem zainteresowań? Spróbuj zająć się w takich chwilach czymś innym - sięgnij po książkę, posłuchaj podcastów, poprzyglądaj się ludziom lub krajobrazowi za oknem, pomedytuj, porozciągaj się. 
12. Relacje - bezwzględny zakaz przeglądania internetów w towarzystwie! Czerp z przebywania w towarzystwie bliskich osób maksymalnie. Internetowy świat może poczekać!
13. Nauka - wyłączaj telefon lub tablet CAŁKOWICIE w czasie przeznaczonym na naukę. Nie daj się skusić by zostawić go w pobliżu - prędzej czy później, gdy dasz się rozproszyć, bo nauka będzie sprawiać Ci trudność i nużyć, sięgniesz po niego i zatracisz się w social mediach. A to sprzyja prokrastynacji i frustracji z powodu nieefektywnej nauki.
14. Jedzenie - doświadczaj, smakuj, próbuj i odczuwaj w pełni. Wszystko to uniemożliwia Ci przeglądanie instagrama, wiadomości czy fejsbuka w trakcie posiłku. 
15. Sen - nie trzymaj telefonu tuż obok łóżka. Dodatkową zaletą będzie to, że budzik zadziała lepiej, bo będziesz musiał się po niego pofatygować nieco dalej, niż sięga ręka!
16. Dzień offline - zminimalizuj jak tylko się da swoją obecność w internecie. Sprawdzaj maila tylko w sprawach koniecznych.

Jesteście z nami? 

Ciało.

Jakie uczucie Cię wypełnia, gdy słyszysz to słowo? Jakie myśli, skojarzenia pojawiają się w Twej głowie?

Pobądź z nimi przez moment, przyjrzyj się im uważnie. Dostrzeż, co przeważa, dlaczego jest właśnie tak, co to mówi o Tobie, Twej przeszłości, ale i przyszłości. Nawet jeśli to emocje trudne - poświęć im chwilę. Pomieścisz je w sobie, obiecuję. Nie oceniaj, nie bądź dla siebie surowy. Dobrze. A teraz możemy już ruszać w dalszą część tekstu, na kolejną odsłonę alfabetu zdrowia psychicznego, jaki tworzymy wraz z Kaliną.

Ciało jest początkiem wszystkiego. Dzięki niemu czujemy, doznajemy i doświadczamy. Czytasz i myślisz: banał, przecież to oczywiste. Racjonalnie i w pełni świadomie - jasne. A jak jest, gdy docieramy do kwestii faktycznego postępowania? Jak często Twoje ciało staje się narzędziem? Zupełnie, jakby nie było częścią nas samych - stosując wobec niego przeróżne restrykcje zabiegamy o jakąś stworzoną w swojej głowie wizję. Raz po raz ślemy do swych ciał wyraźny komunikat: Rób, co ci każę. Ma być jak chcę. Dyktatorskim tonem narzucamy kolejne działania w drodze po sukces - czy to w zakresie samej cielesności, polegający na dążeniu do wymarzonej sylwetki, czy zatracając się w pracy, nauce kosztem potrzeb ciała, które traci jakiekolwiek emocjonalne znaczenie. Staje się przedmiotem. Narzędziem mającym się przysłużyć w spełnianiu jakiegoś celu.

Czy poświęciłeś dziś chwilę na to, by skontaktować się ze swym ciałem? Sprawdziłeś, co próbuje Ci przekazać? 

Nie pozwalamy sobie na chorowanie, zaleczając jak najszybciej wszelkie objawy i pędząc do swych codziennych obowiązków. Ignorujemy napięcie, tłumacząc je siedzącym trybem życia. Jesteśmy głodni - nie jemy, bo przecież nie minęła jeszcze odpowiednia ilość czasu. Mamy ochotę na coś słodkiego, bo okres, chociażby - nie wolno, niezdrowo, cukier to zło. Chce nam się spać - jak to, jest tak wcześnie, a jeszcze tyle do zrobienia. 

Ciało komunikuje. Prosi, daje znać. A potem, po latach braku odzewu - milknie. Czasem zaczyna chorować - to dobrze, bo może dzięki temu zaczniemy do niego wracać. Czasem jednak nastaje pustka. 

Zadaj sobie jeszcze jedno pytanie - czy Twoje ciało uznałoby Cię za przyjaciela? Jak dobrze je znasz, jak odczytujesz jego sygnały?

Ty na pewno korzystasz na co dzień z dobroci, jakie Ci oferuje - zapach aromatycznej kawy o poranku, smak ulubionej potrawy, spacer, oglądanie spektakularnego zachodu słońca, dotyk bliskiej osoby. Ciało potrafi niesamowite rzeczy - samo się regeneruje, leczy, jest zdolne do tego, co często przewyższa Twoje oczekiwania. Ma jednak swoje potrzeby. Może warto zatrzymać się na chwilę i wsłuchać w jego przekaz, zamiast zmuszania do tego, by było lepiej, bardziej, wydajniej. Nie zagłuszać bólu. Bo przecież lepiej czuć ból niż nie czuć niczego.

Jak zacząć wracać do ciała? Sposobów jest wiele i każdy powinien znaleźć coś swojego. Na dobry początek polecam Wam skanowanie, o którym wspomina również Kalina w ramach swojego wpisu (c jak czas dla siebie!) lub szerzej - medytację. Sama wciąż się uczę, ale za mną już miesiąc regularnej praktyki i liczę, że niedługo uda mi się opowiedzieć Wam o tym nieco więcej. Joga również super działa, tak jak i każdy sport zresztą, ale! sport uprawiany z miłości do siebie, nie z powodu mnóstwa innych motywacji. (Podobnie bywa z seksem, nie sądzicie?) Nauka wyrażania emocji. Pełne doświadczanie - każdym ze zmysłów. Bycie off-line. Dróg jest mnóstwo.

Dobra więź z ciałem to coś więcej niż zadowolenie z jego kształtów. Więcej nawet niż przeświadczenie, że Ja - wraz ze swym ciałem, wszelkimi wadami i zaletami - jestem w porządku. To zrozumienie i harmonia, dające więcej, niż zadowalający wygląd zewnętrzny.

Jakie uczucia przeważają u Ciebie po usłyszeniu słowa "ciało"?

U mnie bywa złość, bywa i smutek, ale przeważa wdzięczność. Kryje się za tym długa droga, którą wciąż kroczę. I jedno wiem na pewno - zdecydowanie jest warta podjęcia.

Czasem prowadzą do rzeczy magicznych i niespodziewanych. Czasem są początkiem dobrego nawyku, krokiem w stronę zdrowia, a czasem stają się wyjątkowym wspomnieniem. Bywa i tak, że początkowo zostawiają niesmak - to nie to, to nie dla mnie. Ale już to wiesz, spróbowałeś, odkryłeś kolejną cząstkę swojego Ja. Pierwsze razy, kraina bogactwa.

Wrzesień był dla mnie miesiącem pierwszych razów. Chciałabym Wam nieco o tym opowiedzieć, ale i przekonać Was do podjęcia własnego "projektu", bo choć wykraczanie poza strefę komfortu to temat, który był poruszany przez wszystkich i wszędzie, to...czasem trzeba powtórzyć po raz kolejny. Bo może uda mi się przedstawić to nieco inaczej, może spojrzę na to z innej strony, a przede wszystkim - chcę Wam pokazać, że warto.

Naszym mózgiem rządzi mały paradoks. Bo z jednej strony uwielbia nowości i potrzebuje ich, by dobrze funkcjonować. Nowe sytuacje, uczenie się czegoś nowego, słowem - stymulacja i eksploracja zwiększają zdolność mózgu do tworzenia nowych połączeń nerwowych wspomagających nasze codzienne działania w zakresie poznawania rzeczywistości - pamięć, logiczne myślenie, analizowanie, wyciąganie wniosków. Z drugiej strony jednak, nasz pełen sprzeczności móżdżek broni się przed tworzeniem nowych nawyków i lubi to, co już sprawdzone i dobrze nam znane. Dlaczego? Z prostej przyczyny - chęć zaoszczędzania energii. Przykład z życia - okropnie trudno jest mi przekonać się do innych śniadań niż moje typowe połączenie twarożek - dżem/miód. Wiele razy kładłam się spać z silnym postanowieniem spróbowania czegoś nowego, za każdym razem jednak rano sięgałam po ulubione produkty, bo właśnie tego pragnął mój mózg. Nie chciał trudzić się podejmowaniem decyzji, skoro dobrze wie, że ta jest sprawdzona i służy mu doskonale.

Do czego zmierzam? Nic odkrywczego - potrzebny nam balans. Bez nawyków i rytuałów stracilibyśmy poczucie bezpieczeństwa. Bez nowości - poczucie wypalenia, znudzenia, czy nawet bezsensu życiowego.

We wrześniu był Poznań. Poznań zachwycający i pełen wrażeń, ale początkowo podszyty niepokojem. Bo to przecież same nowości.

Po raz pierwszy odważyłam się brać sprawy w swoje ręce, nie czekając na idealną propozycję od losu czy opatrzności. Podziwiałam to, jak działa Inspeerio dłuższy czas, ale tym razem postanowiłam dać im o tym znać. I tak jeden komentarz na Instagramie uruchomił lawinę pierwszych razów, które dały mi niesamowicie wiele - poza samym utwierdzeniem mnie w mojej decyzji co do wyboru studiów i wiedzy na tematy około psychologiczne dostałam mnóstwo dla siebie. Uczyłam się spokoju, uważności, ale i samodzielności. Ach, no i oczywiście benefity płynące z doświadczania nowości.
Pierwsza samotna podróż pociągiem. Pierwsze kroki w nieznanym mieście. Pierwsza samotna noc w wynajętym mieszkaniu. Pierwszy raz jadłam falafel, pierwszy raz byłam na tai chi, pierwszy raz samotnie szukałam pięknych miejsc i włóczyłam się pięknymi uliczkami. Pierwszy raz miałam okazję przyglądać się terapii będąc "po drugiej stronie", pierwszy raz jadłam zupę krem z dyni i prażoną cieciorkę. Pierwszy raz nagrywałam coś poważniejszego na youtube.

Sounds like fun, isn't it? W moich wspomnieniach tak właśnie jest, ale gdy stałam przed tym wyzwaniem, moje serce waliło jak oszalałe, a ja przynajmniej ze dwadzieścia razy chciałam się wycofać, symulować chorobę, zmienić numer, nazwisko i wyjechać z kraju. Okej, nie aż tak ostro - a przynajmniej nie w tym wypadku. Przed maturą ustną - owszem. Ale wiecie, do próbowania nowych rzeczy też można się przyzwyczaić. A raczej do tego uczucia ogarniającego tuż przed podjęciem decyzji. Jest trudno, boli, nasz mózg zapiera się rękami i nogami, podsuwając nam kolejne wizje porażek czy nieudanych rozwiązań sytuacji. Ale to tylko myśl. Jedna z wielu. Spróbuj pomyśleć inną - a co, jeśli się uda? A co, jeśli to początek czegoś pięknego?


Warto się odważyć. I warto wspierać innych w ich pierwszych krokach. A tak się składa, że na moim wydziale dzieją się fajne rzeczy. Pierwsze próby badawcze, pierwsze występy przed większą publicznością, pierwsze prezentacje swych odkryć i wyników. Psychodebiuty to wspaniała okazja do kilku pierwszych razów. Jeśli nie występ to samo uczestnictwo w wydarzeniu tego typu może być czymś, co poszerzy Wasz horyzont, pozwoli spojrzeć inaczej,doświadczyć czegoś nowego. A przecież wszyscy doskonale znamy to słynne hasło - magic happens out of your comfort zone. Sprawdźmy, czy mają rację!



PS. Mają! Tam naprawdę dzieje się magia - Poznań był cudowny. A ja wciąż wydłużam swoją listę pierwszych razów załączoną na pierwszym zdjęciu.
A Ty? Co ostatnio zrobiłeś po raz pierwszy?

Jesień zawitała już na dobre, a w moich myślach, gdzieś w oddali krąży już widmo zimowych dni. W wyobraźni robię remanent swojej szafy - na pewno trzeba mi nowe rajstopy, nie przypominam sobie, bym miała jakieś sensowne...a sweterki? Cieplejsze buty? No świetnie, czegoś jeszcze mi brakuje? Skąd wezmę na to wszystko kasę?

Te rozważania idą za mną krok w krok, nie dając o sobie zapomnieć. Okej, chyba muszę wybrać się na zakupy. 

Ale - coś mnie tknęło - zaraz. Może jednak najpierw sprawdzę? Odwiedzam piwnicę, zaglądam na najwyższe półki, na co dzień nieużywane. Porządkuję szafę, układając wszystko jak należy. Siatka pełna cieplusich, długich skarpet, duża ilość rajstop, buty, o których zapomniałam, a które tak lubię, swetry, w ulubionych kolorach (choć ich akurat nigdy za wiele - uwielbiam!). Wystarczyło poświęcić chwilę czasu, poszperać, przypomnieć sobie, zajrzeć w różne miejsca. I już. Mam to.


Nie jestem zagorzałą fanką minimalizmu. Owszem, rok temu zrobiłam gruntowne porządki kierując się tą filozofią, wdrożyłam też kilka ważnych zasad, jak chociażby ta, by nie chomikować rzeczy, których nie używałam w przeciągu ostatnich 6 miesięcy lub kupowanie wyłącznie tych ubrań, które podobają mi się nie tylko na wieszaku, ale i w stu procentach na sobie. Nie byłabym jednak w stanie "pościć" zakupowo przez calutki rok, lubię nowości w swej szafie, a te przemyślane i dobrej jakości to cudna sprawa. (Ostatnio zaopatrzyłam się w cztery prześliczne sweterki, wydając na nie jedynie 70 złotych - chwała lumpeksom!) Jednak nie do końca o tym chciałam dzisiaj z Wami porozmawiać. Niech ten wstęp będzie metaforą.

Często czuję brak. Ostatnio najbardziej doskwiera mi on w sferze blogowania i całego świata social media. Paradoksalnie, bo autentycznie czuję, że się rozwijam, że to jest to, że działam i idę do przodu. Po prostu...czasem nie dostaję odzewu takiego, na jaki się nastawiłam, jakiego bym sobie życzyła.
Każdy nadmiar rodzi deficyt.
To banał, ale pomyślcie przez chwilę. Robimy coś, co pochłania naszą energię, co nas zajmuje, jest naszą pasją, drogą do celu. ROBIMY to. Czasem jest gorzej, czasem fatalnie - czujemy się kiepsko, kilka dni wyrwanych z kalendarza, bez działania na pełnych obrotach, co sobie wyrzucamy pod koniec dnia, bo przecież właśnie to jest gwarantem efektywności i sukcesu. I tak się bezsensownie rozglądamy, wypominając sobie słabsze chwile, spoglądając na dzieła innych, którzy zdążyli wspiąć się wyżej, dokonać czegoś, co obecnie pozostaje w sferze naszych pragnień. W naszej głowie zaczyna dominować jedna myśl: dlaczego ja tego NIE MAM? Gdybym tylko miała tyle siły, odwagi, wytrwałości. Filtrujemy docierające do naszej świadomości informacje poprzez tę jedną myśl.
Jaka jest rzeczywistość?


Mam wszystko.

Wracam myślami do przeszłości, prawie pięć lat wstecz, kiedy najmocniej myślałam, że brak mi dosłownie wszystkiego, że jestem chodzącym deficytem. I gdy patrzę na to teraz, widzę wyraźnie, że nawet wtedy dysponowałam pewną ilością zasobów psychicznych. Były marne i totalnie nie zdawałam sobie z nich sprawy, ale miałam je.
Zajrzyjmy do naszych mentalnych szuflad, poszperajmy w schowku czy piwnicy. One tam są. Trzeba nam jednak podjąć pewien wysiłek, by je odnaleźć. Są też i takie zasoby, których nie trzeba specjalnie szukać. Oddychasz. Jesteś. Każdego ranka otwierasz oczy i ruszasz w życie. Nie jesteś sam. I ta podstawa, ten fundament w zupełności wystarczą, byś mógł zacząć szperać w zakamarkach swego umysłu i uświadamiać sobie, że masz wiele. Czasem tylko są to rzeczy bardziej ukryte, zwykle pod pierzynką Twoich wcześniejszych doświadczeń, które to zdążyły nastawić Twój światopogląd tak, byś był pewien, że deficyt - materialny bądź ten duchowy, wewnętrzny - nie pozwala Ci dobrze żyć.
Zaufaj temu. Podejmij wysiłek. I zacznij czerpać z tego, co masz.

Bo mamy wszystko.

Na ogół dobrze wiemy, jak odróżnić fakt od opinii, subiektywnego punktu widzenia mocno zabarwionego emocjami, przesiąkniętego tym, jak osoba, na którą patrzymy i której słuchamy widzi rzeczywistość. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że prawda rysuje się inaczej. Próbujemy więc przekonać swoją najlepszą przyjaciółkę, że wcale nie jest tak, że nic jej się nie udaje, by nie przejmowała się tak opinią innych, by zaprzestała bać się porażki. Gdy jednak spróbujemy obrócić role i spojrzeć na siebie i swoją postawę - not so easy. Najczęściej nie widzimy nic, bo te podstawowe założenia są dla nas tak oczywiste, że nie dostrzegamy w niż żadnych przekonań - to po prostu nasza rzeczywistość. A jednak, bardzo często to właśnie one są źródłem negatywnego myślenia. Poświęćmy dziś chwilę swym błędnym przekonaniom - na temat siebie i tego, jakie jest życie.

Każde przekonanie, jakie posiadasz, wpływa na Twoje zachowanie każdego dnia. Na to, czy decydujesz się, by zadbać o siebie i swe potrzeby, na relacje, sukcesy w pracy i szkole, samorozwój, samoocenę i osiąganie życiowych celów. Spróbuj zadać sobie pewne banalne pytanie, które na pewno już wielokrotnie słyszałeś, ale tym razem poświęć chwilę na zastanowienie się i zapisz swoją odpowiedź. Co zrobiłbyś, czym byś się zajmował, gdybyś wiedział, że na pewno się uda? Po udzieleniu odpowiedzi, rzecz kluczowa - DLACZEGO jest tak, że wciąż wszystkie powyższe są jedynie w sferze marzeń i planów, których nie wcielasz w życie?

To krótkie ćwiczenie naprowadzi Cię wstępnie do rozpoznania - pierwszego, najważniejszego kroku na drodze do uwolnienia się od swych błędnych przekonań.

Pozwólcie, że zobrazuję Wam to krótkim przykładem. Weźmy pod lupę jedno z założeń osób cechujących się perfekcjonizmem. Częstą myślą będzie tutaj podszyte strachem stwierdzenie "Nie wolno mi popełnić błędu", "Zawsze coś psuję", "Powinienem umieć to zrobić jak należy". Postawy tej mogłeś nauczyć się od rodziców, którzy reprezentowali podobne przekonania i nie zdołali przekazać Ci alternatywnych poglądów. Inną opcją jest przyswojenie sobie tego w reakcji na wydarzenia i sposób traktowania - perfekcjonizm często rozwija się, gdy rodzice stawiają osiągnięcia i sukcesy dziecka zbyt wysoko i nie uznają popełniania błędów. Powtarzanie i powielanie tych założeń przez długi czas sprawia, że stają się one częścią Ciebie, są oczywistym sposobem postrzegania Świata. Co najgorsze - często urzeczywistniamy te postawy, zachowując się w sposób, który je potwierdza -> Ze strachu przed popełnieniem błędu i porażką pracujesz ponad swoje siły i dajesz z siebie więcej, niż to możliwe, stajesz się przemęczony więc automatycznie bardziej podatny na omyłki i siłą rzeczy mniej produktywny, a Twój mózg, poprzez filtr błędnego przekonania, wyłapuje wszystkie te niedociągnięcia spowodowane zmęczeniem, wyolbrzymiając je do takich rozmiarów, że nie pozostaje Ci nic innego, jak tylko znów nazwać siebie nieudacznikiem.

Zanim przejdziemy do punktu drugiego, mam dla Was kwestionariusz błędnych przekonań, który pozwoli Wam je zidentyfikować i w dalszej części zająć się nimi tak, by przestały zniekształcać Waszą rzeczywistość.


Krok drugi - czas na małe przeprogramowanie. Kiedy już zdasz sobie sprawę z przekonań zniekształcających Twoje spojrzenie na rzeczywistość, a które mają na Ciebie największy wpływ, możesz zabrać się za ich stopniowe odpieranie poprzez stosowanie afirmacji.
Na wstępie zbadaj to, jak mocno wierzysz swoje błędne przekonania. Możesz być przecież przekonany o jego nietrafności, kiedy już zdasz sobie sprawę z jego istnienia, i być gotowym do skonstruowania pozytywnej afirmacji. Może być jednak tak, że choć na poziomie rozumowania doskonale wiesz, że nie może to być prawdą, lecz mają one władzę nad Twoimi emocjami. Najgorzej jednak, gdy autentycznie wierzysz w swoje założenie i zmienianie go wydaje Ci się sztuczne i naiwne. Którąkolwiek postawę prezentujesz - wypróbuj tych pięciu pytań, by podważyć swe błędne przekonania.

1. Jakie są dowody, że Twoje przekonanie jest prawdziwe, patrząc na całe Twoje doświadczenie?
2. Czy to przekonanie zawsze i niezmiennie jest prawdziwe w Twoim przypadku?
3. Czy bierzesz pod uwagę cały obraz, zarówno pozytywne jak i negatywne konsekwencje?
4. Czy przekonanie to sprzyja Twojemu dobremu samopoczuciu?
5. Czy samodzielnie wybrałeś to przekonanie, czy ma ono źródło w Twych doświadczeniach rodzinnych?

Zapamiętaj te pytania, by w sytuacjach, kiedy błędne przekonania próbują wziąć górę nad Twoim myśleniem, skorzystać z ich pomocy. A kiedy już podważysz w ten sposób wszystkie mające na Ciebie największy wpływ założenia, skonstruuj dla każdego z nich pozytywną afirmację. Niech będzie krótka, konkretna, koniecznie w czasie teraźniejszym i unikając negacji - zamiast mówić "Nie boję się popełniać błędów" powiedz "Popełnianie błędów może być uczące/jest w porządku". Ważne jest też, byś choć odrobinę wierzył w prawdziwość swych afirmacji.
By wyrobić sobie nowy nawyk myślowy, musisz przede wszystkim powtarzać - dasz w ten sposób swoim neuronom szansę, na stworzenie nowych połączeń, zastępujących niekonstruktywne założenia. Możesz zapisywać je każdego dnia, możesz powiesić zapisane na kartce w widocznym miejscu, najlepszą metodą jest jednak tzw. aktywna integracja - śledzenie zdarzeń czy sytuacji, które potwierdzają Twoje afirmacje i tworzenie listy takich potwierdzeń - wzmocnisz w ten sposób swe przekonanie o ich prawdziwości.

No, to chyba wiecie już wszystko! Co teraz? Teraz musicie dać sobie czas - z pewnością nie uda Wam się zmienić tego po jednym wykonaniu wspomnianych ćwiczeń czy nawet po tygodniu pracy.
Mocno trzymam za Was kciuki - zmieniając myślenie możecie zmienić dosłownie wszystko i wreszcie dać szansę swoim celom, marzeniom, dobrym relacjom i szczęśliwej codzienności. Powodzenia!

A w chwili przerwy od refleksji nad błędnymi przekonaniami, zapraszam Was na tekst Kaliny - gwoli przypomnienia, w ramach alfabetu higieny zdrowia psychicznego piszemy dla Was, co miesiąc podejmując się kolejnej literki - koniecznie poświęćcie chwilę jej przemyśleniom - niezwykle istotnym, bo o bezpieczeństwie.

Bibliografia: "Lęk i fobia" E. J. Bourne

Temat wszystkim dobrze znany. Mówi się o nim często, porusza w różnych sytuacjach, wciąż pozostaje jednak jedno małe "ale" - JAK się mówi? 

Powierzchownie? Może to coś zbyt niewygodnego, może po prostu brak nam konkretnej wiedzy? Lekceważąco? By szybko przejść dalej, do tego co w danej chwili "ważniejsze? Jakikolwiek nie był by powód - to zbyt ważna sprawa, by przejść obok niej obojętnie. Porozmawiajmy więc chwilę o poczuciu własnej wartości.

Czym tak właściwie jest? Wyrażenie to stosujemy intuicyjnie i wszyscy je "czujemy", lecz brak nam wiedzy na temat składowych tego konstruktu. Akceptacja - życie w zgodzie i harmonii ze swymi wadami i zaletami, bez nadmiernego samokrytycyzmu, szacunek - uznawanie swej godności, niepowtarzalności i swych potrzeb, zaufanie - mimo nowych wyzwań i zmian zachowujesz poczucie ciągłości, co daje Ci oparcie, i wiara w to, że zasługujesz na coś dobrego. 

Krótkie ćwiczenie - pomyśl o osobie, którą akceptujesz, szanujesz, oraz w którą wierzysz całkowicie i bezwarunkowo. A teraz chwila prawdy - w jakim stopniu tę postawę odnosisz do siebie?

Nie chcę tutaj mówić o możliwych przyczynach niskiej samooceny, a co za tym idzie - braku poczucia własnej wartości. Są one różne, często(najczęściej) związane z dzieciństwem i relacjami rodzic-dziecko, lecz zakładając, że na szczęśliwe dzieciństwo nigdy nie jest za późno, skupmy się na tym, jak zbudować bezpieczny fundament, jaki daje nam poczucie własnej wartości. Bo jedno jest pewne - musi ono wypływać z wewnątrz, choć wielu z nas szuka i próbuje jak tylko się da, by wypełnić tę pustkę rzeczami materialnymi czy destrukcyjnymi relacjami, co bywa tragiczne w skutkach. 

Przyjrzyjmy się więc obszarom, gdzie możemy zdziałać naprawdę wiele.

Zacznę od najważniejszego. Bez tego ani rusz. Dbanie o siebie. Brzmi banalnie? Więc powiedz, jak dobrze znasz swoje podstawowe potrzeby? Wszyscy mamy gdzieś z tyłu głowy piramidę Maslowa, lecz to nie wystarczy. Podstawowe potrzeby to nie tylko te, które zapewnią nam jedynie PRZEŻYCIE, choć bez ich zaspokojenia, nie moglibyśmy zajmować się tymi bardziej skomplikowanymi i wymagającymi. Krokiem pierwszym jest rozpoznanie potrzeb, a następnie podjęcie działania w celu ich zaspokojenia. Nie wiem czy wiecie, ale jedną z takich potrzeb jest bycie słuchanym. Poczucie przynależności, zainteresowanie ze strony innych, opieka...wymieniać dalej? Fizyczny dotyk, osiągnięcia, twórczość, zabawa i poczucie zbliżania się do celów. Tak, to wciąż potrzeby, których niezaspokojenie przez dłuży czas wpływa na nasze zdrowie emocjonalnie, choć czasem niezupełnie zdajemy sobie z tego sprawę i szukamy przyczyn zupełnie gdzie indziej. Bo skąd mielibyśmy wiedzieć, skoro znajomość własnych potrzeb jest nam obca? 

Poświęć chwilę refleksji i stwórz listę swoich potrzeb, które potrzebują największej ilości Twojej uwagi, a następnie zaplanuj konkretne działania mogące przybliżyć Cię do ich zaspokojenia. Przy okazji rozmyślania nad listą, warto zastanowić się nad tym, jak często wyrażasz troskę i opiekę i robisz dla siebie coś dobrego. Coś, co przecież jest oczywistością, jeśli bierzemy pod uwagę relację z bliską osobą. Te drobne działania samoopiekuńcze mogą zdziałać cuda - stajesz się dobrym rodzicem dla samego siebie. Nasz umysł nie lubi sprzeczności, dlatego też, jeśli zaczniesz codziennie wykonywać gesty opieki nad sobą i wysyłać pozytywny sygnał w swoim kierunku, poczucie niższości i niepewności będzie stopniowo wykruszane z repertuaru reakcji. 

Co możesz robić? Oto kilka propozycji, które sama uwielbiam:

1. Kup sobie kwiaty (uważaj na myśl: "to ktoś powinien mi je kupować, jestem żałosną desperatką, jeśli robię to sama" - dlaczego miałabyś czekać, aż ktoś inny Cię nimi obdaruje? TY SAMA możesz dać sobie tę drobną radość)

2. Weź gorącą kąpiel z pianą i świecami/ulubioną lekturą.

3. Obejrzyj zachód słońca.

4. Zatańcz do ulubionej muzyki - nic mnie nie obchodzą Twoje twierdzenia, że nie potrafisz - ja też nie!

5. Idź na spacer, zatrzymuj się, by popatrzeć na kwiaty, drzewa, by dotknąć liścia czy żywopłotu.

6. Idź do księgarni i "strać" trochę czasu na szperaniu między półkami.

7. Kup sobie coś fajnego!

8. Wieczór z ulubionym serialem/dobrym filmem i popcornem?

9. A może lampka wina i pyszna kolacja tylko dla Ciebie?

10. Zrób sobie SPA - manicure, balsam na całe ciało, co tylko lubisz!

11. Sesja przytulania z ukochanym zwierzakiem! A jeśli nie masz zwierza - daj szansę pluszakowi!

12. Co uwielbiałeś robić w dzieciństwie, a na co obecnie "brak Ci czasu" lub czego zwyczajnie nie wypada/co wstydzisz się obecnie robić? Odrzuć te obawy, skończ z wymówkami i zadbaj o siebie, dając sobie tę radość, jaką potrafiłeś dawać sobie jako dzieciak.

Krok następny. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że choć poczucie własnej wartości wypływać musi z naszego wnętrza, w dużej mierze zależy od relacji, jakie tworzymy i od ludzi, jakimi otaczamy się na co dzień. I tutaj mam dla Was dwa ważne zadania. Po pierwsze - czas zweryfikować swoje przyjaźnie. Czy osoba, którą nazywasz swoim przyjacielem jest dla Ciebie bezwarunkowo? Akceptuje w pełni Twoje nastroje, role, w jakie wchodzisz i zachowania? Czy ufasz jej głęboko i masz poczucie pełnej swobody w wyrażaniu siebie? Jeśli odpowiedzi nie do końca są twierdzące lub budzą Wasze wątpliwości, warto byłoby rozważyć rozluźnienie więzi, w trosce o siebie i swój dobrostan psychiczny. 

Po drugie - granice. Musisz wiedzieć, gdzie zaczynasz się Ty, a kończy druga osoba, nawet jeśli jest Ci najbliższą i najdroższą. Wiąże się to mocno ze świadomością własnych potrzeb, ale i z relacją zależną, gdzie granice totalnie się rozmywają i w usilnej potrzebie kontroli drugiej strony zatracasz siebie i własne Ja. 

Wszystko co najważniejsze już wiecie. Są jednak jeszcze inne drogi do budowania poczucia własnej wartości, na które warto zwrócić uwagę, bo jeśli tutaj coś mocno nie będzie grało to i cała reszta automatycznie będzie gorzej funkcjonowała. 

Oczywiście - ciało. Ale najpierw samopoczucie fizyczne, bo często właśnie to bywa podłożem negatywnego spojrzenia na swoje ciało. Poczucie zmęczenia, słabości, częste infekcje mogą bardzo podburzać samoocenę. Tym bardziej, iż w wielu przypadkach wynikają ze stresu i złego trybu życia, który nie przewiduje czasu na odpoczynek i bycie z samym sobą. Warto też zadbać o swój jadłospis, włączając do codziennej diety jogurty naturalne, kiszonki, orzechy, owoce i warzywa, imbir, a także probiotyki. I, oczywiście, badać się regularnie. 

Ekspresja emocjonalna. Bo blokowanie ich bardzo szybko zaczyna skutkować...przeróżnie. W objawach somatycznych, lękach, fobiach, o braku poczucia własnej wartości nie wspominając. Naucz się brać odpowiedzialność za to, co czujesz, nie szukając "sprawcy" tych emocji - one wszystkie są w Tobie, to tylko i wyłącznie Twoja reakcja. A gdy zaczynasz je tłumić i skrywać, tracisz łączność z samym sobą. 

Lista osobistych osiągnięć. Ważne jest nie tylko planowanie i wyznaczanie sobie kolejnych celów, ale i pamiętanie o tych, które już za nami. Te zwycięstwa, choć czasem małe i niepozorne, mogą być niezwykle istotne w chwili wahania czy obaw. Sporządź listę własnych dokonań, biorąc pod uwagę nawet te z pozoru niedostrzegalne, w każdej z wymienionych dziedzin: szkoła, praca i kariera, dom i rodzina, sport, pasja, nagrody i wyróżnienia, samorozwój, ważne lekcje życiowe, niematerialna pomoc innym. Daj sobie czas na uzupełnienie listy, bo nawet jeśli na chwilę obecną masz pustkę w głowie - zapewniam Cię, w przeciągu kilku dni wypełnisz ją całą.

Hej ho, do dzieła. Wiecie co robić - reszta zależy już tylko od Was. Kartka i długopis w dłoń, czas rozplanować strategię podnoszenia własnej samooceny. Pewnie nie będzie łatwo, jak to bywa ze wszystkim, co wartościowe - to droga warta przejścia. Czasem trzeba podziałać troszkę na siłę i wbrew sobie (wiem, że trudne bywa opiekowanie się samym sobą w chwili, gdy brak nam jakichkolwiek ciepłych i pozytywnych uczuć wobec własnej osoby), lecz odrzucając wszelkie wcześniej przybrane postawy i etykiety po prostu spróbuj. Trzymam kciuki z całych sił!

Droga N.

Myślałam, że to będzie łatwe. Przecież siebie znam, dlaczego pisanie do siebie samej miałoby sprawiać mi trudność? Sprawia. Bo szesnastoletnia Ty - choć czuję z Tobą nierozerwalną więź - byłaś jakby zupełnie inną osobą. Obca. To jest chyba słowo klucz. Obca dla siebie, obca dla bliskich, obca dla swych emocji, pragnień i potrzeb. Dlaczego do Ciebie piszę? Bo tak sobie myślę, że w tej obcości tego właśnie Ci trzeba. Mimo głośnych zaprzeczeń, mimo niechętnego spojrzenia, mimo słów wypisywanych niemal co stronę w pamiętniku: "zostawcie mnie w spokoju". Potrzeba Ci dłoni akceptacji i próby zrozumienia.

Wiesz, trzeba Ci wiedzieć, że jesteś piękna. Od tego muszę zacząć. Może nikt Ci tego nie mówił, a może nie chciałaś słyszeć. To, kim jesteś, jest w zupełności wystarczające. Nie trzeba Ci niczego więcej. Poza ogromną dawką łagodności wobec siebie samej. Pragniesz dorównać wszystkim w koło, spoglądasz na swoje przyjaciółki z zazdrością, wyrzucasz sobie każdą najmniejszą rzecz, którą dostrzegasz u nich, a której Tobie brak. Nauczyłaś się świetnie selekcjonować docierające do Ciebie informacje. Skupiasz się na swych obserwacjach tak bardzo, że sama zaczynasz znikać. Dosłownie i w przenośni. 

Proszę, przestań walczyć. Z wszystkimi w koło, tworząc co krok mini konkursy, mające na celu udowodnić swoją wartość. Ta piątka z chemii to tylko efekt rozpaczliwej potrzeby zajęcia czymś swych rozedrganych, cierpiących myśli. Ta warstwa makijażu to tylko niemy krzyk przed lustrem. To ciało...to aż. To Ty. Ono się zmienia, byś mogła stać się silną, zdrową, byś mogła tańczyć boso w rytm swej ukochanej piosenki tuż przed północą, byś mogła wędrować uliczkami nieznanego miasteczka, spełniając swe podróżnicze marzenia, byś mogła śmiać się w głos, czując bezgraniczną wolność, byś mogła patrzeć w oczy swej miłości i snuć plany na przyszłość. 

Lecz zamiast tego masz ciężar. Spoczywa w Twoim ciele, Twoje nogi zdają się ważyć tonę, a ręka nie chce sięgnąć do czoła. Tyle ważą słowa. Niewypowiedziane, miesiącami upychane w każdy zakamarek Twojego ciała tak, by nie mogły ujrzeć światła dziennego. To te emocje, które za wszelką cenę chciałaś ukrywać, bo były słabością i wzbudzały słabość. A czułaś się nic nie warta, gdy musiałaś oglądać bezradne twarze swych rodziców. Z emocji stworzyłaś maskę, nieprzepuszczalną tak, że nawet oddech stawał się wyzwaniem. 

Jak miałaś kochać swe ciało, jeśli tyle cierpienia musiało w sobie pomieścić? 

Ja wiem, że to zaczęło się już wcześniej. Że czułaś, jakby Twoje serce zostało wyrwane nagle, jakby we śnie, brutalnie, choć przecież tego właśnie mogłaś się spodziewać. Już wtedy nie zadbałaś o siebie. Już wtedy żebrałaś o miłość. 

Lecz nikt nie mógł Ci jej dać. Dopóki Ty sama nie zaczęłaś kruszyć pancerza zbudowanego z samotnie spędzonych popołudni, okrutnego rozdarcia, bo najbardziej w świecie pragnęłaś wyjść, lecz silniejsze było poczucie wstydu wypełniające każdą komórkę Twojego ciała. 

A ja...ja chciałam jedynie wziąć Cię za rękę, uśmiechnąć się na dowód, że jeszcze kiedyś będziesz to umieć i poprosić, by to nie była walka. Czasem potrzeba czasu. On sam w sobie może i ran nie leczy, ale możesz uleczyć je Ty. Nie od razu, lecz krok za krokiem. Czasem te kroki nie będą nawet widoczne dla Ciebie, lecz ich suma będzie Twoją siłą.

Bądź uważna. Bój się, płacz, krzycz. To właśnie dzięki nim nauczysz się uśmiechu. Dzięki nim pewnego dnia zwrócisz twarz ku słońcu i czując jego ciepło, pozwolisz mu rozlać się po całym ciele, od czubka głowy aż po palce u stóp, przepełniona myślą, że to życie, ten Świat to cud. Mimo, że wczoraj płakałaś. Mimo, że jutro czeka Cię ciężki dzień. Ale masz w sobie oparcie. I już nie jesteś obca. 

Za oknem szarość we wszystkich odcieniach, z oddali nadciąga mgła, a "o szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny. Melancholia, ale taka przyjemna, która nie ciągnie w dół, sadowi się gdzieś w okolicach klatki piersiowej. A ja, w związku z temperaturą poniżej 15 stopni i wyjętą z szafy cieplusią, misiowatą bluzą, mam dla Was dwie refleksje.

Jesień zawsze kieruje moje myśli w stronę szeroko pojętej nauki. I tak się w duchu uśmiecham do tych swoich myśli, bo wakacje miałam wspaniałe, ale doczekać się nie mogę stosiku kserówek w towarzystwie porannej kawy (no dobra, herbatki z imbirem). Tak było też w tamtym roku - wtedy jeszcze nie wiedziałam, czym jest koszmar sesji, nie wierzyłam, że może być gorsza niż przygotowania do matury (to do dziś bym kwestionowała, choć wynika to raczej z mojej kondycji psychicznej i poprawy odporności na stres), nie wiedziałam też co zaoferują mi te moje wymarzone studia. I chyba jestem ogromną szczęściarą, że teraz, pomimo całej tej wiedzy, moje podejście nie zmieniło się ani trochę (cóż, może odrobinkę, bo czwartkowa batalia zapisów na ćwiczenia aka "kto pierwszy ten lepszy" nie wzbudza mojego entuzjazmu).

Dlaczego, skąd u mnie ta chęć do nauki (choć narzekać na jej ogrom będę na pewno)? Sprawa jest prosta. Mam absolutne przeświadczenie, że mój mózg jest organem niesamowitym. Wszystkie jego sztuczki i starania, by chronić mnie przed tym co destrukcyjne lub zwyczajnie nieprzyjemne, czasem przechodzą ludzkie pojęcie (inna sprawa, czy to faktycznie jest dobre na dłuższą metę - ale od tego jest ciągłe budowanie samoświadomości). I cała ta wiedza zbierana przez lata edukacji - zapamiętania lepiej bądź gorzej - gdzieś tam sobie tkwi. Nieużywana umyka szybko, lecz niekoniecznie w całości. A życie czasem nas zaskakuje. Nie daje wystarczająco dużo czasu na rozważenie za i przeciw. To te sytuacje, kiedy kierujemy się instynktem. A instynkt, między innymi, to właśnie te nieświadome nam działania naszych fascynujących mózgów. Obraz, zapach, dźwięk - jedna synapsa szturcha drugą, błysk wspomnienia, i już wiemy co robić. Albo przynajmniej otrzymujemy wskazówkę. 

Żadna nauka nie idzie na marne. Bo nawet jeśli "w życiu się nie przyda" (argument słyszany okrutnie często, i o ile w liceum czy gimnazjum jakieś prawo bytu miał, o tyle z ust studentów czasem mnie zadziwia), to trenujemy te niezwykle cenne połączenia synaptyczne. Dajmy im więc trochę radochy, a sobie wytchnienia od podejścia "zakuć-zdać-zapomnieć", które przecież męczy niemiłosiernie. 

PS. Może się mylę. Ale w jednym mam przewagę - poczucie satysfakcji i wielka chęć do nauki.

Pierwsza refleksja zeżarła tyle miejsca, a tu jeszcze druga czeka na miarowy stuk klawiatury - chciałam o jesieni. Bo moje serducho pęka na pół, gdy widzę jak wielu z Was żegna lato w sposób niemalże dramatyczny, za nic nie chcąc go oddać kolejnej porze roku. Moja relacja z jesienią nie jest jednoznaczna - to nieco burzliwy i ambiwalentny związek, bo źle znoszę zimno, ale...ile rzeczy otrzymuję w zamian! Witam więc swoje cieplusie swetry w ulubionych kolorach (bo nie ma złej pogody, tylko nieodpowiednie ubranie, pamiętajcie! - sama w związku z tym muszę zaopatrzyć się w solidną chustę-koc na długie posiedzenia na uczelni), witam słońce w kolorowych liściach, ale i deszczowe kaprysy, tworzące aurę idealną dla świeczek na parapecie i wosku o zapachu cynamonu z mandarynką. To ten czas, kiedy szarlotka smakuje najlepiej, a herbata daje mnóstwo przyjemności, grzejąc dłonie oraz zmysły. Just look around. Jestem pewna, że znajdziesz coś swojego, co jesień pragnie Ci ofiarować, w zamian za pożegnanie lata - jeśli tylko zechcesz otworzyć się na to, co oferuje.

Dużo dobrego dla Was tej jesieni, Kochani. A jeśli z trudnością przychodzi Wam jej celebrowanie - stwórzcie z tego wyzwanie. Stańcie się na ten czas poszukiwaczami jesiennych radości. Poszukiwaczami, ale i inicjatorami - bądźcie dla siebie łagodniejsi, sprawcie sobie przyjemność, zadbajcie o ciało i ducha - by jesień przestała kojarzyć się ze smutkiem i szarą obojętnością.